Een review schrijven over de nieuwe, vijftiende uitgave van het Van Dale Groot woordenboek van de Nederlandse taal, kan je dat eigenlijk wel? Het is zoals pogen te beschrijven wat we aan de lucht hebben die we inademen. We hebben het namelijk niet zomaar over een boek of niet zomaar over een woordenboek. De Dikke Van Dale wordt sinds de eerste uitgave van 1864 gezien als het referentiepunt voor wie twijfelt aan de spelling en betekenis van een woord.
Zoals zovele personen en zaken die uitmunten in hun discipline, overstijgt de Van Dale zijn vakgebied. Het is ook een brede taalkundige en culturele scrabble- en grabbeldoos .
Het is mettertijd meer geworden dan zomaar een woordenboek, de Van Dale wordt gezien als één van de officieuze gestelde lichamen van ons cultuurgebied. Wie beroeps- of amateurhalve met de Nederlandse taal bezig is kan dit monument van taalwijsheid niet negeren. En anders dan de officiële gestelde lichamen, heeft de Van Dale zijn status volledig op eigen kracht bereikt. Er is geen overheidsinstelling aan te pas gekomen die vanuit een gelegitimeerde positie de macht had de Van Dale tot nummer 1 uit te roepen. Net zoals de besten in hun vak respect opbouwen door hun kennis en kunde, zo is ook de Van Dale volledig op eigen inhoud naar de top van zijn segment geklommen.
Ik ben sinds mijn humaniora-tijd een fervent gebruiker van het boek en ik sla nog altijd graag zo ongeveer dagelijks dat fraai uitgegeven werk open. Om woorden op te zoeken uiteraard, maar de aantrekkelijkheid van een woordenboek ligt er ook in dat je stoemelings ook mooie woorden en dito uitdrukkingen tegenkomt waar je niet naar op zoek was. Wie alle dagen met een metaaldetector in de weer is, stoot ook wel eens op een onverwachte parel.
De mare doet de ronde dat het de laatste keer is dat het in gedrukte vorm wordt uitgegeven. Zeiden ze dat 10 jaar geleden ook al niet van de vorige uitgave? Feit is dat ik met plezier dit werk heb gekocht. Wie zou twijfelen aan de typografie, lay-out of het esthetisch gehalte mag gerust zijn: je krijgt met de nieuwe editie in fris wit waar voor je geld. Eens te meer is dit een fraaie uitgave. Ook al is het onmogelijk met gelijk welke outfit de veelzijdigheid, veelkantigheid, de gelaagdheid van een taal uit te drukken. You can’t judge a book by looking at the cover. De inhoud komt pas tot zijn recht door hem te gebruiken. Dan ondervind je weer maar eens dat taal een wereld is waar je nooit op uitgekeken raakt. Zoals de wereld in vele talen spreekt die blijven fascineren.